การศึกษาการให้ความหมายและองค์ประกอบของภาวะผู้นำที่แท้จริงในองค์กรธุรกิจไทย1

 วิเชศ คำบุญรัตน์2*  , ปิยดา สมบัติวัฒนา3  และยุทธนา ไชยจูกุล4

2 นิสิตปริญญาเอก  ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาจิตวิทยาประยุกต์ สถาบันวิจัยพฤติกรรมศาสตร์

มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ  114 ซอยสุขุมวิท 23 แขวงคลองเตยเหนือเขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110

3ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ประจำสถาบันวิจัยพฤติกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

114 ซอยสุขุมวิท 23 แขวงคลองเตยเหนือเขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110

4ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ประจำสถาบันวิจัยพฤติกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

114 ซอยสุขุมวิท 23 แขวงคลองเตยเหนือเขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110

*E-mail : wichetkha@gmail.com

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

          ผู้นำเป็นปัจจัยสำคัญที่สุดที่มีอิทธิพลต่อความสำเร็จหรือล้มเหลวขององค์กร (รัตติกรณ์ จงวิศาล, 2556: 5) ในอดีตองค์กรขนาดใหญ่ในสหรัฐอเมริกา เช่น Enron, WorldCom, Arthur Andersen, Tyco และอีกหลายสิบบริษัท ประสบวิกฤตความรุนแรงด้านความเชื่อมั่นในตัวผู้นำที่ลดลงต่ำสุดในรอบหลายปี ส่งผลเสียหายต่อด้านการเงิน ความน่าเชื่อถือ และภาพลักษณ์บริษัท (George, 2007: 25) สำหรับประเทศไทยประสบวิกฤตในด้านความเชื่อมั่นในตัวผู้นำในองค์กรเช่นกัน

          การศึกษาภาวะผู้นำที่แท้จริง (Authentic Leadership) เริ่มจากจอร์จ (George, 2003) ที่มองว่าผู้นำธุรกิจในปัจจุบันมองข้ามแนวคิดที่จะทำให้บริษัทหรือองค์กรเติบโตอย่างยั่งยืน ที่มุ่งหวังเพียงผลกำไร และกระทำในสิ่งที่ถูกใจมากกว่าสิ่งที่ถูกต้อง เขาได้ทำการศึกษา พบองค์ประกอบที่เป็นผู้นำที่แท้จริงใน 5 มิติ คือ เข้าใจจุดมุ่งหมายของตนเอง การปฏิบัติตามค่านิยมของตนเอง การนำผู้ใต้บังคับบัญชาด้วยใจ การสร้างความสัมพันธ์อันดี และการแสดงถึงการมีวินัยในตนเอง จากนั้นจึงมีงานวิจัยด้านภาวะผู้นำที่แท้จริงเพิ่มขึ้น จนกระทั่งในปี 2008 วาลัมป์วาและคณะ (Walumbwa; et al, 2008) ได้พบองค์ประกอบที่สำคัญของภาวะผู้นำที่แท้จริง 4 องค์ประกอบ ได้แก่  การตระหนักรู้ในตนเอง ความโปร่งใสเชิงสัมพันธ์ กระบวนการที่สมดุล มุมมองเชิงจริยธรรมภายในตน งานวิจัยดังกล่าวทำให้เกิดผู้สนใจในการศึกษาต่อมาเป็นจำนวนมาก

          ผู้วิจัยจึงสนใจศึกษาวิจัย เรื่องการพัฒนาภาวะผู้นำที่แท้จริงในองค์กรธุรกิจไทย เพื่อสร้างผู้นำที่แท้จริงให้กับองค์กรธุรกิจไทย ด้วยการค้นหาความหมายและองค์ประกอบเกี่ยวกับผู้นำที่แท้จริงในองค์กรธุรกิจไทย จากผู้บริหารในบริษัทมหาชน เพื่อนำข้อค้นพบมาเติมเต็มความรู้เรื่องภาวะผู้นำที่แท้จริงในองค์กรธุรกิจไทยให้กับนักพัฒนาทรัพยกรมนุษย์ในบริษัทมหาชนได้ใช้เป็นแนวทางในการวางแผนพัฒนาภาวะผู้นำที่แท้จริง และฐานความรู้ให้กับนักวิชาการและผู้สนใจศึกษาภาวะผู้นำที่แท้จริง นำผลการวิจัยไปศึกษาต่อยอดในวงกว้าง การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพที่ใช้การศึกษาแบบรายกรณี (Case Study) รูปแบบกรณีศึกษาแบบค้นหา (Exploratory Case Study)

          จากการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) ครั้งนี้ พบว่า ภาวะผู้นำที่แท้จริงของผู้บริหารในองค์กรธุรกิจไทยหมายถึง พฤติกรรมที่แสดงออกถึงการตระหนักรู้ในตนเอง มีความโปร่งใสเชิงสัมพันธ์ มีความสมดุลในกระบวนการตัดสินใจ มีมุมมองเกี่ยวกับความมีจริยธรรมในตนเองและการพัฒนาตนเองและผู้อื่น

ผู้วิจัยสามารถสรุปเป็นภาพตามความหมายและองค์ประกอบของภาวะผู้นำที่แท้จริงขององค์กรธุรกิจไทยที่สอดคล้องกับบริบทสังคมและวัฒนธรรมไทย ดังนี้

          ภาพความหมายและองค์ประกอบของภาวะผู้นำที่แท้จริงขององค์กรธุรกิจไทยที่สอดคล้องกับบริบทสังคมและวัฒนธรรมไทย แสดงให้เห็นว่าภาวะผู้นำในองค์กรธุรกิจไทยต้องมีการตระหนักรู้ในตนเองและการมีมุมมองเกี่ยวกับความมีจริยธรรมในตนเองเป็นพื้นฐานหลัก โดยผู้นำต้องมีความสมดุลในกระบวนการตัดสินใจ  มีความโปร่งใสเชิงสัมพันธ์ และการพัฒนาตนเองและผู้อื่น เป็นส่วนเติมเต็มภาวะผู้นำที่แท้จริงขององค์กรธุรกิจไทย

          ผลการศึกษาครั้งนี้ จะเป็นเป็นประโยชน์ต่อนักพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในบริษัทมหาชน ในการนำผลการศึกษาไปเป็นแนวทางในการกำหนดโปรแกรมการพัฒนาภาวะผู้นำที่แท้จริงในองค์กร เพื่อตอบโจทย์ในด้านภาวะผู้นำที่แท้จริงต่อไป  

          สำหรับนักวิจัยควรนำความหมายและองค์ประกอบที่ได้ไปสร้างโปรแกรมการพัฒนาภาวะผู้นำที่แท้จริง และนำโปรแกรมดังกล่าวไปพัฒนา เพื่อสร้างคุณค่าให้งานวิจัย พร้อมกับการติดตามผลการพัฒนาของโปรแกรมเพื่อสร้างความยั่งยืนให้กับการพัฒนาภาวะผู้นำที่แท้จริงในองค์กรธุรกิจไทย

บรรณานุกรม

รัตติกรณ์ จงวิศาล. (2556). ภาวะผู้นำ:ทฤษฎี การวิจัย และแนวทางสู่การพัฒนา. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

George, B. (2003). Authentic leadership: Rediscovering the secrets to creating lasting value. John Wiley & Sons.

George, B. (2007). True north: Discover your authentic leadership (Vol. 143). John Wiley & Sons.

Walumbwa, F. O., Avolio, B. J., Gardner, W. L., Wernsing, T. S., & Peterson, S. J. (2008). Authentic leadership: Development and validation of a theory-based measure. Journal of management, 34(1), 89-126.

Walumbwa, F. O., Luthans, F., Avey, J. B., & Oke, A. (2009). Authentically Leading Group: The Mediating Role of Collective Psychological Capital and Trust. Journal of Organizational Behavior.